Koyunlarda Üreme Yönetimi
Koyunlarda üreme yönetimi, günümüzde koyunculuk göreceli bir gelişme göstermektedir. Bu gelişmenin nedenleri olarak süt ve besi sığırcılığındaki krizi, kırmızı et üretimindeki açığı ve Devletin desteklerini sayabiliriz. Bu gelişmenin süt, et ve kuzu üretim artışı ile taçlanması yetiştiricilerin gelirlerini artıracaktır. Bunun için de en başta üreme yönetiminin düzgün yani döl ve kuzu veriminin, kuzu ikizlik oranının iyi olması gerekir. Bu yazıda koyunlarda üreme yönetimi üzerinde durulacaktır.
Koyunlarda Üreme
Koyunlar üreme açısından mevsime bağlı çoklu kızgınlık gösteren hayvanlar olarak nitelendirilir. Bunun anlamı yılın sadece belli bir mevsiminde birden çok kızgınlık göstermeleridir. Bu mevsim kuzey yarım küre için günlerin kısalmaya yüz tuttuğu sonbahar mevsimidir. Ancak genetiği gelişmiş koyun ırklarında beslemeye ve kimi hormonal uygulamalara bağlı olarak yılda birden çok kızgınlık dönemi oluşturmak mümkündür. Bu suretle koyunlardan yılda iki ya da iki yılda üç kuzu elde etmek olasıdır. Ancak çoklu doğumlar söz konusu olduğunda iki yılda üç kuzu elde etmek daha doğrudur.
Koyunlarda Üreme Yönetimi
Koyunlarda çoklu kızgınlık dönemleri ve çoğuz kuzu oluşturmanın bugün en çok kullanılan iki yöntemi vardır. Bunlardan birisi yoğun besleme (flushing), diğeri de sünger uygulamasıdır.
Flushing yönteminde normal sıfat sezonu dışında örneğin ilkbaharda koyunlara çiftleştirmeden önceki ve sonraki üç haftalık dönemde meraya ilaveten enerjiden zengin, nişasta içeren arpa, buğday, mısır gibi tane yemlerin yoğun olarak verilmesi söz konusudur. Böylece hem toplu kızgınlık oluşturmak, hem de ikizlik oranını artırmak mümkündür. Flushing uygulaması kızgınlığın belli bir zaman diliminde oluşmasını sağlasa da kısa bir süreye sığdıramaz. Oysa hormon uygulamaları kızgınlığın kısa bir süreye toplanmasını sağlar.
Hormon uygulamaları arasında en çok kullanılanı sünger ile yapılandır. Bu teknikte progesteron hormonu emdirilmiş süngerler özel kanülü ile koyunların vaginasına bırakılmakta, 11-14 gün sonra sarkan ipinden tutularak dışarıya çıkarılmaktadır. Süngerler çıkarıldıktan hemen sonra koyunlara yumurtlamayı sağlayıcı ve ikizlik oranını artırıcı hormon verilir. Hormon uygulamasını takip eden 1-2 gün içinde koyunlar topluca kızgınlığa gelirler ve ileride anlatılacak sıfat yöntemlerinden biri ile çiftleştirilirler. Koyunlarda sünger uygulanarak kızgınlıkların toplulaştırılmasının yetiştirici açısından çok önemli yararları vardır. Her şeyden önce toplu kızgınlık beraberinde toplu doğumu getireceğinden doğan erkek kuzular da bir örnek olur ve belli bir besi dönemi sonunda topluca satışı kolaylaşır. Ayrıca doğumların da toplulaşması kısa bir süre içerinde doğumların sona ermesini sağlayarak iş gücü açısından işletmeyi rahatlatır. Yine bu yöntemle yetiştiriciler ödemelerinin vadesine göre kasaba kuzu sevk ederek maddi sıkıntıdan kurtulmuş olurlar.
Yorumlar
Yorum Gönder