Hayvancılığın Bitmez Çilesi; Fabrika Yemi

Hayvancılığın Bitmez Çilesi; Fabrika Yemi hayvanlar gerek yaban yaşamında gerekse evcilleştirmeden sonraki çiftlik yaşamlarında hep doğanın kendilerine sunduğu çayır otu ile beslenmişlerdir. Çünkü hayvanın doğasında ot yemek vardır. Özellikle ruminantlarda geviş getirmeyi teşvik etmesi nedeniyle kuru otun çok büyük bir önemi vardır.

Entansif dediğimiz pazara yönelik modern hayvancılığa geçilince sadece otun yeterli olmadığı görülmüş ve ilk başta ota protein değeri yüksek bazı yem bitkileri ilave edilmiştir. Ancak daha sonraları verimler arttıkça rasyona enerji değeri yüksek nişastalı tane yemler eklenmiştir. Zamanla hayvanların yaşama ve verim paylarını dengeli biçimde sağlayacak yem maddelerinin bir araya getirilip bir bütün halinde sunulması bazı zorlukları da beraberinde getirmiştir. Buradaki sorun hayvanın ihtiyaçlarını temin edecek yem hammaddelerinin her zaman ve kaliteli olarak hazır edilmesi sorunudur. Bir de verimi olumlu etkileyen vitamin ve minerallerin rasyona nasıl katılacağı önemlidir. Bu nedenle tüm besin maddelerini dengeli biçimde içeren yemlerin fabrikalarda, yani teknoloji kullanarak hazırlanması zorunluluğu ortaya çıkmıştır.

Aslında 1980 yılından önce Türkiye’de devletin Yem Sanayi Anonim Şirketine bağlı sınırlı sayıda yem fabrikası mevcuttu. Ancak 1980 yılından sonra geçilen liberal ekonomi düzeninde özel sektör de fabrika açmaya başladı. Bu arada gelişen hayvancılığın ihtiyacını karşılamak üzere yem fabrikalarının sayısı hızla arttı. Günümüzde Türkiye’de tümü de özel sektöre ait 555 adet yem fabrikası bulunmakta ve bu fabrikaların üretimleri her geçen yıl daha da artmaktadır. Ancak son yıllarda artan fabrika yemi fiyatları hayvan yetiştiricilerinin kendi yemlerini yapmasını teşvik etti.

Tamam, yem hammaddeleri bir şekilde bulunuyordu ama bunların zarar görmeden saklanması ve homojen biçimde karıştırılmasında zorluklar vardı. Bu durum yem karma makinelerinin ortaya çıkmasına neden oldu. Bu makineler sayesinde TMR yani toplam karıştırılmış rasyon hazırlanması kolaylaştı. Hazırlanan bir formüle göre kaba ve tane yemler makineye konularak karıştırılmakta ve belli bir partikül büyüklüğüne göre de kırılarak yem hazırlanmaktadır. Vitamin ve mineraller bu rasyona sonradan katılmaktadır. Günümüzde bir yandan kendi yemini kendisi yapan yetiştiricilerin sayısının çoğalmasına karşın bir yandan da yukarıda değinildiği gibi yem fabrikalarının üretimleri de artmaktadır.

Fabrika Yemi Fiyatları

Fabrika yemi fiyatları yetiştiricilerin her dönemde şikayetine neden olmuştur. Yıllardan beri hangi yetiştiriciye işler nasıl diye sorulsa, süt ucuz yem pahalı cevabı alınmaktadır. Bir de yetiştiriciler süte ne zaman zam gelse fabrikalar yem fiyatını artırıyor söyleminde bulunmaktadır. Ancak son bir yıldır süte zam gelmediği halde fabrika yemi fiyatları %30-40 artmıştır. Bu artışın nedeni fabrikaların yem hammaddelerinin yaklaşık %60’ını, vitamin ve minerallerin neredeyse tamamını döviz karşılığı dışarıdan almalarıdır. Soya fasulyesinde bu oran %90 çıkmış bulunmaktadır. Bunun sonucu olarak da döviz kurları arttıkça doğal olarak fabrikalar hemen yeme zam yapmaktadırlar.

devamı: https://vetrehberi.com/hayvanciligin-bitmez-cilesi-fabrika-yemi/

Kız Görme Turları

Dünya çapında boğa sperması satan genetik firmaları kız görme turları düzenliyorlar. Özellikle ABD’den tüm dünya ülkelerine sperma ihracatı yapan firmalar daha sonraları spermaları alıp kullanan ülkelerden bayilerini ve müşterilerini davet edip boğaların kızlarını görmelerini sağlıyorlar.

Son yıllarda, özelikle 2006 yılından bu yana sığır genetiğinde “Genomics” öne çıktı. Şimdi buzağının tüyünden alınan örnekler laboratuvarda tahlil edilip, hangi genleri taşıdıkları saptanıyor. Böylece damızlık boğalar ve boğa annesi olabilecek dişiler daha buzağılık döneminde seçilmiş oluyor. 

Genomlara göre, örneğin; süt verimi, süt yağı verimi, fiziksel özellikler en başından ortaya çıkarılmış oluyor. Boğa spermasını kullananlar sürülerini ne yönde geliştireceklerse o yönde boğalar seçiliyor. Örneğin; meme yapısı, ayak yapısı, endam, sağrı genişliği, ön ve arka bacakların açıklığı, meme loblarının yerleşimi, meme lobu derinliği, sütçülük özellikleri gibi 18 ayrı fiziksel karakter ve diğer yandan verim özellikleri taşıdıkları genler itibariyle belirlenmiş oluyor.

Bu bilgiler spermaları kullanan çiftlik sahiplerine ileride sürülerinde görmek istedikleri gelişme ve düzeltme yönünde vaadler sunuyor.

İlk uygulamalar ABD’de gerçekleşiyor. Kızları ilk olarak ABD’de inek olan boğalar acaba vaadettikleri özellikleri gösterebilmişler mi? İşte, kız görme turları yapılan işlerin sonuçlarını yerinde görmek için düzenlenen turların adı.

Tohumlamadan sonra en az dört buçuk yıl geçiyor. Buzağılar doğuyor ve dişi buzağılar düve ya da ileriki yıllarda inek oluyorlar.

Kız görme turları düzenlenen çiftliklerde önceden verim özellikleri kataloglara yazılıyor. Boğaların kızlarına da etiket yapıştırılıyor ya da bulundukları yerin başucuna hangi boğanın kızı olduğu yazılıyor.

Ziyarete gelenler fiziksel özellikler bakımından kızları inceliyorlar.

Ön taraftan ve arka taraftan incelerken vaadedilen özelliklerin kızlarda gerçekleşmelerini hem katalogda verim olarak, hem de ineğin üzerinde fiziksel karakter olarak görüyorlar.

Arka taraftan yapılan incelemede özellikle sağrı yapısı, memenin vücuda oturması, meme başlarının uzunluğu, kısalığı, yerleşimi, arka iki lob arasındaki çatalın derinliği, bacakların konumu gibi birçok karakter inceleniyor. Gerçekten  ziyaretçiler boğa kullanımının sonuçlarını izlemekten, fotoğraflarla tespit etmekten büyük mutluluk duyarken, öte yandan kendi sürülerinde de aynı özellikleri görmek için sabırsızlanıyorlar.

Kız görme turları sonuçların görülmesini sağladığı gibi, progeny test konusunun da “genomics” e rağmen hala önemli olduğunu gösteriyor. Bir bakıma “genomics” in ispatı oluyor.

Kız görme turları katılanlar önceden seçip kullandıkları veya bundan sonra kullanacakları boğa spermalarıyla sürülerinde istedikleri yönde gelişme ve düzeltme (ıslah) sağlayabiliyorlar.

Eğer boğa sperması seçiminde bilgisayarlı eşleştirme programından yardım alıyorlarsa, çiftlikteki sürü hem verim, hem fiziksel özellikler bakımından mükemmel olduğu gibi, hem de kan yakınlığı olmadan uygun boğaların seçilerek kullanılması sağlanıyor.

https://vetrehberi.com/kiz-gorme-turlari/

Koyunlarda Üreme Yönetimi

Koyunlarda üreme yönetimi, günümüzde koyunculuk göreceli bir gelişme göstermektedir. Bu gelişmenin nedenleri olarak süt ve besi sığırcılığındaki krizi, kırmızı et üretimindeki açığı ve Devletin desteklerini sayabiliriz. Bu gelişmenin süt, et ve kuzu üretim artışı ile taçlanması yetiştiricilerin gelirlerini artıracaktır. Bunun için de en başta üreme yönetiminin düzgün yani döl ve kuzu veriminin, kuzu ikizlik oranının iyi olması gerekir. Bu yazıda koyunlarda üreme yönetimi üzerinde durulacaktır.

Koyunlarda Üreme

Koyunlar üreme açısından mevsime bağlı çoklu kızgınlık gösteren hayvanlar olarak nitelendirilir. Bunun anlamı yılın sadece belli bir mevsiminde birden çok kızgınlık göstermeleridir. Bu mevsim kuzey yarım küre için günlerin kısalmaya yüz tuttuğu sonbahar mevsimidir. Ancak genetiği gelişmiş koyun ırklarında beslemeye ve kimi hormonal uygulamalara bağlı olarak yılda birden çok kızgınlık dönemi oluşturmak mümkündür. Bu suretle koyunlardan yılda iki ya da iki yılda üç kuzu elde etmek olasıdır. Ancak çoklu doğumlar söz konusu olduğunda iki yılda üç kuzu elde etmek daha doğrudur.

Koyunlarda Üreme Yönetimi

Koyunlarda çoklu kızgınlık dönemleri ve çoğuz kuzu oluşturmanın bugün en çok kullanılan iki yöntemi vardır. Bunlardan birisi yoğun besleme (flushing), diğeri de sünger uygulamasıdır.

Flushing yönteminde normal sıfat sezonu dışında örneğin ilkbaharda koyunlara çiftleştirmeden önceki ve sonraki üç haftalık dönemde meraya ilaveten enerjiden zengin, nişasta içeren arpa, buğday, mısır gibi tane yemlerin yoğun olarak verilmesi söz konusudur. Böylece hem toplu kızgınlık oluşturmak, hem de ikizlik oranını artırmak mümkündür. Flushing uygulaması kızgınlığın belli bir zaman diliminde oluşmasını sağlasa da kısa bir süreye sığdıramaz. Oysa hormon uygulamaları kızgınlığın kısa bir süreye toplanmasını sağlar.

Hormon uygulamaları arasında en çok kullanılanı sünger ile yapılandır. Bu teknikte progesteron hormonu emdirilmiş süngerler özel kanülü ile koyunların vaginasına bırakılmakta, 11-14 gün sonra sarkan ipinden tutularak dışarıya çıkarılmaktadır. Süngerler çıkarıldıktan hemen sonra koyunlara yumurtlamayı sağlayıcı ve ikizlik oranını artırıcı hormon verilir. Hormon uygulamasını takip eden 1-2 gün içinde koyunlar topluca kızgınlığa gelirler ve ileride anlatılacak sıfat yöntemlerinden biri ile çiftleştirilirler. Koyunlarda sünger uygulanarak kızgınlıkların toplulaştırılmasının yetiştirici açısından çok önemli yararları vardır. Her şeyden önce toplu kızgınlık beraberinde toplu doğumu getireceğinden doğan erkek kuzular da bir örnek olur ve belli bir besi dönemi sonunda topluca satışı kolaylaşır. Ayrıca doğumların da toplulaşması kısa bir süre içerinde doğumların sona ermesini sağlayarak iş gücü açısından işletmeyi rahatlatır. Yine bu yöntemle yetiştiriciler ödemelerinin vadesine göre kasaba kuzu sevk ederek maddi sıkıntıdan kurtulmuş olurlar.

Koyunlarda Geleneksel Üreme Yöntemi

yazını devamı: https://vetrehberi.com/koyunlarda-ureme-yonetimi/